SKÓRA TŁUSTA / ŁOJOTOKOWA

Gruczoły łojowe należą do gruczołów holokrynowych. W większości są związane z mieszkiem włosowym, tworząc wspólną jednostkę włosowo-łojową. Wyjątkiem są gruczoły np. występujące na wargach tzw. gruczoły ektopowe czyli „wolne”.

Najliczniej gruczoły łojowe występują na:

• skórze głowy
• twarz – czoło, nos,
• okolica mostkowa
• okolica międzyłopatkowa
• ramiona

Stad też w tych okolicach mamy do czynienia z objawami przetłuszczania się skóry.

Aktywność gruczołów łojowych jest zależna od układu hormonalnego- androgeny i wzrost progesteronu stymulują produkcję łoju, natomiast estrogeny hamują.

Podlega wahaniom w różnych okresach życia, jest duża u noworodków, zmniejsza się we wczesnym dzieciństwie i ponownie rośnie w okresie dojrzewania. Następnie w miarę upływu lat znowu maleje szczególnie u kobiet. Wydzielone na skórę i włosy sebum po zmieszaniu z potem i lipidami z wierzchnich warstw naskórka tworzy emulsję typu W/O określaną niekiedy jako wodnolipidowy płaszcz skóry. Stanowi ona najbardziej zewnętrzną warstwę ochronną hamującą między innymi nadmierną ucieczkę wody z naskórka, jest także dodatkowym czynnikiem barierowym chroniącym skórę przed działaniem czynników drażniących i mikrourazami mechanicznymi.

W przypadku nadmiernej produkcji łoju przewagę zyskuje część lipidowa płaszcza wodnolipidowego skóry. Skóra tłusta jest zatem lepiej chroniona przed działaniem czynników zewnętrznych, później się starzeje niż skóra sucha, jednakże nadmiar łoju powoduje rozszerzanie porów, a jego utlenianie sprzyja powstawaniu zaskórników

W połączeniu ze złuszczonymi komórkami warstwy rogowej, zmienionym pH skóry, łój tworzy doskonałą pożywkę dla saprofitycznych mikroorganizmów rozwijających się na powierzchni skóry i sprzyja występowaniu wyprysków trądzikowych oraz innych zakażeń bakteryjnych, grzybiczych skóry.

Wśród przyczyn wpływających na wydzielanie łoju (jego ilość i jakość) wymienia się:

• czynniki genetyczne
• zaburzenia czynności wewnątrzwydzielniczych – zwłaszcza hiperandrogenizm i nadmierne wydzielanie progesteronu u kobiet, nadwrażliwość gruczołów łojowych na androgeny
• czynniki psycho – emocjonalne ( napięcia nerwowe, stres)
• zaburzenia układu nerwowego (np. choroba Parkinsona)
• czynniki zewnętrzne (nikotyna, zanieczyszczenia )
• leki (hormony męskie, leki obniżające cholesterol, antybiotyki)
• zaburzenia układu trawiennego
• czynniki klimatyczne (wysoka temperatura otoczenia, wilgotność, zimno)
• zaburzenia przemiany materii
• nieodpowiednia dieta (niedobry witamin A, C, E, B2)
• nieprawidłowa pielęgnacja
• wiek
• unaczynienie
• rolę patogenetyczną przypisuje się również zakażeniu lipofilnym drożdżakiem Malassezia furfur.

Cechy charakterystyczne cery tłustej:

• zbyt duży poziom lipidów, często o nieprawidłowym składzie w naskórku
• zaburzony proces złuszczania
• skóra gruba
• kolor ziemisty, szarożółty
• błyszcząca, lepka na powierzchni
• słabo ukrwiona, często blada
• widoczne poszerzone ujścia gruczołów łojowych z zalegającymi masami rogowo- łojowymi (zaskórniki)
• skłonność do wyprysków
• stosunkowo odporna na czynniki atmosferyczne (wiatr, zimno)
• dobrze toleruje wodę i mydło
• dość późno widoczne są na niej oznaki starzenia, nie występuje siatka drobnych zmarszczek, ale głębokie zmarszczki nasilające się z wiekiem
• „przechodzi” w cerę mieszaną
• w okresie starzenia nie ulega patologicznemu wysuszeniu

Skóra tłusta / łojotokowa predysponuje do występowania chorób takich jak:

• trądzik pospolity (młodzieńczy)
• trądzik różowaty
• zapalenie skóry wokół ust
• łojotokowe zapalenie skóry
• łupież
• łysienie

Poprawę wyglądu skóry tłustej, przywrócenie świeżego, zdrowego wyglądu, zmniejszenie rozszerzonych por, ograniczenie świecenia skóry, wygładzenie, likwidację zmian zaskórnikowych można uzyskać poprzez odpowiednią, systematyczną codzienną pielęgnację skóry, regularne zastosowanie zabiegów ograniczających czynność gruczołów łojowych, odblokowujących ujścia gruczołów łojowych, zmniejszających grubość warstwy rogowej naskórka, poprawę unaczynienia skóry, oraz terapii przywracających równowagę wodną (nawilżających) skóry w przypadku jej odwodnienia i wysuszenia.

Ogólne zasady pielęgnacji skóry:

• najczęściej popełnianym błędem w pielęgnacji skóry tłustej jest stosowanie preparatów drażniących, wysuszających (odtłuszczających), prowadzących do odwodnienia skóry i jej łuszczenia się
• powinno się stosować preparaty typu „oil free”
• oczyszczanie skóry żelami, „mydłami medycznymi” przeznaczonymi do skóry tłustej
• tonizowanie skóry
• delikatne, lekkie kremy/żele, emulsje do skóry tłustej nawilżające lub nawilżająco-matujące
• lekkie podkłady matujące
• bibułki matujące
• peelingi, maseczki do cery tłustej co najmniej 1x w tygodniu
• ochrona przed UV
• unikanie kosmetyków na bazie alkoholi
• kremie odżywczym – regenerujący na noc zwłaszcza gdy przetłuszczanie dotyczy osób dojrzałych