MIEJSCOWY NAMIAR TKANKI TŁUSZCZOWEJ

Tkanka tłuszczowa znajduje się głównie w warstwie podskórnej (wzmacnia i nadaje skórze elastyczność) oraz otacza niektóre narządy wewnętrzne. Komórki tłuszczowe uwalniają tłuszcz, jako materiał energetyczny dla procesów oddychania komórkowego, w miarę zapotrzebowania organizmu (jest również materiałem zapasowym).

Poza magazynowaniem tłuszczów, tkanka tłuszczowa pełni rolę warstwy termoizolacyjnej dla organizmu oraz ochronnej dla niektórych narządów, a także pełni funkcję gruczołu wydzielania wewnętrznego.

Komórki tłuszczowe (adipocyty) są bardzo duże, a aż 85% ich objętości stanowi tłuszcz. Posiadają one bardzo małą cytoplazmę i jądro.

Ciało człowieka zawiera dwa rodzaje tłuszczu:

• tłuszcz biały- odgrywa ważną rolę w metaboliźmie energii, zapewnieniu ciepła oraz ochronie narządów przed urazami;
• tłuszcz brązowy-  otacza narządy wewnętrzne i jest głównie skoncentrowany między łopatkami na plecach.

Nadmiar tkanki tłuszczowej może być uogólniony i wtedy mamy do czynienia z otyłością uogólnioną, lub może dotyczyć ściśle określonego regionu naszego ciała i wtedy mówimy o otyłości miejscowej lub lokalnej.

Otyłość charakteryzuje się nadmiarem tkanki tłuszczowej w stosunku do normy.

Otyłość rozpoznaje się na podstawie szeregu współczynników takich jak:

• wskaźnik BMI- prawidłowa masa to BMI- 19,0-25,0
• pomiar obwodu brzucha na poziomie tali- u kobiet otyłość brzuszna >88 cm, u mężczyzn otyłość brzuszna >102 cm
• wskaźnik WHR – otyłość u kobiet- WHR >0,8, u mężczyzn WHR > 0,9
• empirycznie określone tabele wartości w zależności od płci, wieku, wzrostu, budowy.

Wyróżnia się dwa typy otyłości w zależności od przyczyn jej powstania:

• otyłość pierwotną(pokarmową) , która jest wynikiem nakładania się różnych czynników :
  • genetycznych,
  • środowiskowych,
  • fizjologicznych,
  • psychologicznych.
• otyłość wtórną, która jest objawem chorób między innymi:
  • metabolicznych,
  • chorób ośrodkowego układu nerwowego,
  • wad chromosomalnych,
  • działania niektórych leków.

Ze względu na rozmieszczenie tkanki tłuszczowej w organizmie wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje otyłości:

• otyłość typu gruszka (udowo-pośladkowa),
• otyłość typu jabłko (brzuszna, wisceralna).

Szczególnie niebezpieczny jest nadmiar tkanki tłuszczowej zgromadzonej w okolicy brzucha. Wiąże się z ryzykiem wystąpienia zespołu polimetabolicznego, które  wzrasta wyraźnie u osób z otyłością brzuszną.  Do oceny zagrożenia stosuje się wskaźnik WHR, czyli ‚talia/biodra”. Oblicza się go dzieląc obwód talii (wyrażony w centymetrach) przez obwód bioder (również w centymetrach). W przypadku kobiet WHR większe niż 0,8, a u mężczyzn większe niż 0,9 może świadczyć o zwiększonym ryzyku wystąpienia niektórych chorób takich jak: cukrzyca, nadciśnienie, zaburzenia lipidowe czy schorzenia układu krążenia.

Lokalne nagromadzenie depozytów tłuszczowych nie dotyczy wyłącznie  osób z nadwagą, ale bardzo często osób z prawidłową masą ciała.

Zazwyczaj miejscowy nadmiar tkanki tłuszczowej jest niemożliwy do redukcji za pomocą leczenia dietetycznego i/lub ćwiczeń.

Przyczyny odkładania się depozytów miejscowych nie są do końca poznane. Wymienianych jest wiele różnych czynników, do których zaliczamy:

• czynniki genetyczne,
• zaburzenia endokrynologiczne (hormonalne),
• niewłaściwe nawyki żywieniowe,
• płeć,
• siedzący tryb życia,
• małą aktywność fizyczną.

Do ich powstania może przyczynić się nieprawidłowe odżywianie (przekarmianie ) w okresie dzieciństwa. Liczba komórek tłuszczowych zwiększa się jedynie do okresu dojrzewania. W późniejszym okresie życia istniejące komórki tłuszczowe mogą jedynie zwiększać lub zmniejszać swoją objętość, praktycznie nie występują ich podziały. Spożywanie zbyt kalorycznych posiłków w dzieciństwie, prowadzi w pierwszym okresie do zwiększenia liczby komórek gromadzących tłuszcz, dopiero później do wzrostu ich średnicy. Podobny problem powstaje, gdy duża liczba komórek w danym miejscu jest uwarunkowana genetycznie. W takich przypadkach zdecydowanie trudniej jest uzyskać i wymodelować prawidłową sylwetkę przy pomocy diety i ćwiczeń w dorosłym życiu.

Najczęściej nadmierne depozyty tłuszczu zlokalizowane są na: brzuchu, biodrach, udach, pośladkach, plecach i okolicy nadkolanowej, podbródku, okolicy żuchwy, okolice wzgórka łonowego.